Święta nie mogłyby się odbyć bez… tradycyjnych dań, na które cierpliwie czekamy przez cały rok.
Jakie potrawy powinny znaleźć się na wigilijnym stole? Jedno jest pewne- powinno ich być 12. Wszystko inne zależy od naszych upodobań oraz od regionu, który zamieszkujemy.
Wigilijna strawa powinna być nieskomplikowana, sycąca, ale przede wszystkim… postna.
Zapraszamy do zapoznania się ze sprawdzonymi przepisami na świąteczne przysmaki!
BARSZCZ WIGILIJNY
Bez barszczu wigilijnego nie ma Wigilii… czy na pewno u Niemców też tak się sądzi ?
Sekret dobrego barszczu tkwi w kompozycji dobrze dobranych składników, szczególnie przypraw. Barszcz nie powinien być zbyt kwaśny, za bardzo słodki, z delikatną nutą czosnku i wypełniającym izbę aromatem majeranku i suszonych grzybów. Łatwo powiedzieć ale jak to zrobić ?
Produkty ( dla paru osób ), czas przygotowania k. 30 min. ( bez przygotowania kwasu buraczanego )
½ l kwasu buraczanego
włoszczyznę bez kapusty
pieprz, sól
ziele angielskie
liść laurowy,
kilka suszonych grzybków,
5 buraków,
2 ząbki czosnku
Kwas:
1 ½ buraka
kromka razowego chleba
3 łyżeczki soli
Wigilijny barszcz przyrządza się na bazie naturalnego kwasu buraczanego. By uzyskać kwas, bierzemy obrane i pokrojone w plastry surowe buraki, które układamy w szklanym słoju i zalewamy letnią wodą z dodatkiem soli. Na sam wierzch kładziemy kromkę chleba razowego, by uzyskać proces kiszenia. Słoik należy przykryć gazą, a następnie postawić w ciepłym miejscu. Po 4-5 dniach ostrożnie usuwamy pianę, zaś gotowy was przelewamy do butelek. Tak przyrządzony klarowny kwas przechowujemy w ciemnym i chłodnym miejscu nawet do kilku miesięcy.
By przyrządzić barszcz myjemy grzybki, zalewamy je na noc wodą, następnie gotujemy je u odcedzamy. Z włoszczyzny, przypraw i buraków gotujemy wywar i łączymy go z poprzednio przygotowanym wywarem z grzybów. W kolejnym kroku dolewamy kwas buraczany, podgrzewamy go aż zacznie wrzeć (nie gotujemy, by nie stracił koloru!), doprawiamy do smaku solą, mielonym pieprzem i ewentualnie odrobiną cukru. Przed podaniem dodajemy przepuszczony przez praskę czosnek. Przecedzamy przez ułożone na sicie pokrojone surowe buraki, aby uzyskać głęboki kolor.
USZKA
ak wszyscy dobrze wiemy, nie ma tradycyjnego barszczu bez dodatku uszek!
Produkty na ciasto:
20 dag mąki
1 jajko
sól
Produkty na farsz:
8 dag suszonych grzybów
1 duża cebula
1 jajko
2 łyżki masła
1 łyżka bułki tartej
sól i pieprz
Ciasto przygotowujemy z mąki, jajka, małej ilości wody i soli. Zagniatamy.
Przygotowanie farszu: siekamy ugotowane w wywarze po barszczu grzyby. Obieramy cebulę i również drobno siekamy, następnie podsmażamy na maśle, dodajemy grzybki, mieszamy i podsmażamy. Następnie dodajemy bułkę tartą, jajko, sól oraz pieprz. Wszystko dobrze mieszamy. Ciasto wałkujemy na stolnicy posypanej mąką. Kroimy na kwadraty o wielkości 4×4 cm. Na każdy kwadrat kładziemy łyżeczką farsz. Kwadraty składamy po przekątnej, lepimy brzegi, a następnie zlepiamy razem dwa przeciwległe rogi. Uszka wrzucamy do osolonego wrzątku i gotujemy około 3-5 minut. Są gotowe, gdy zaczną pływać na powierzchni wody.
KAPUSTA Z GROCHEM
Produkty:
½ kg kapusty kwaszonej
1 cebula
szklanka suchego grochu
sól i pieprz
1 łyżeczka majeranku
1 łyżeczka suszonego tymianku
olej do smażenia
Groch moczymy przez noc, następnie gotujemy do miękkości w tej samej wodzie, w której się moczył. Osobno gotujemy posiekaną kapustę. Drobno posiekaną cebulkę szklimy na oleju. Wszystko dokładnie ze sobą mieszamy, dodajemy zioła, pieprz oraz sól i jeszcze przez chwilę razem dusimy.
KLUSKI Z MAKIEM
Produkty na kluski:
1/3 kg mąki
1 jajko
sól
wodę
Produkty na masę makową:
1 szklanka maku
1 szklanka mleka
3 łyżki miodu
1 łyżka masła
1 łyżka tartej skórki pomarańczy
5 dag rodzynek
5 dag orzechów włoskich lub migdałów
Mieszamy ze sobą jaja, wodę oraz sól i zagniatamy ciasto. Rozwałkowujemy je i kiedy nieco podeschnie, kroimy na makaron. Mak należy namoczyć, zaparzyć mlekiem, pozostawić do spęcznienia, przepuścić 2-3 razy przez maszynkę. Dodajemy miód, masło oraz bakalie i wszystko razem podsmażamy. Mieszamy z kluskami. Potrawę można jest na ciepło lub na zimno.
PIEROGI Z KAPUSTĄ
Pierogi z kapustą to bezapelacyjnie jedno z najsłynniejszych wigilijnych dań, które znika ze stołu w mgnieniu oka! Amatorów tego mącznego przysmaku nie brakuje, dlatego z przyjemnością bierzemy się do zagniatania ciasta na delikatne i miękkie pierogi!
Produkty na ciasto:
15 dag mąki
1 jajko
szczypta soli
Produkty na farsz:
robi się go z kapusty kwaszonej lub białej słodkiej, uduszonej z cebulą i ewentualnie z dodatkiem grzybów (jak w poprzednich przepisach)
Z mąki, jajka oraz soli wyrabiamy ciasto (nieco rzadsze niż na makaron), rozprowadzając je ciepłą wodą. Gotowe ciasto rozwałkowujemy, wycinając krążki lub kwadraty. Napełniamy je farszem, mocno lepiąc ze sobą brzegi, by podczas gotowania farsz nie wypłynął na zewnątrz. Gotujemy w osolonym wrzątku. Po wypłynięciu na powierzchnię, gotujemy jeszcze przez około 2-3 minuty. Gotowe pierożki wyjmujemy przy pomocy łyżki cedzakowej. Podajemy polane topionym masłem lub posypane drobno posiekaną zeszkloną cebulką.
KAPUSTA Z GRZYBAMI
Produkty:
1 kg kiszonej kapusty (mało kwaszonej)
10 dag suszonych grzybków
1 cebulę
Kapustę lekko odciskamy (sok zostawiamy na później). Kroimy, zalewamy 2 szklankami wody i gotujemy do miękkości. Grzybki płuczemy, moczymy przez około 102 godziny i gotujemy w 1 szklance wody, aż będą miękkie. Następnie kroimy je na cienkie paseczki i wraz z wywarem dodajemy do kapusty. Cebule obieramy, drobno siekamy, smażymy na masełku na złoty kolor, oprószamy mąką i dokładnie mieszamy. Zasmażkę łączymy z kapustą, mieszamy i zagotowujemy. Na koniec doprawiamy solą, pieprzem, a jeśli zajdzie taka konieczność- sokiem z kapusty.
KARP W GALARECIE
Produkty:
karp ok. 1 ½ kg
4-5 cebul
3 średnie marchewki
kawałek selera
mała pietruszka
1-2 ziarenka ziela angielskiego
kilka ziarenek pieprzu
mały listek laurowy
7 łyżeczek żelatyny
opcjonalnie łyżeczka przyprawy do zup (typu jarzynka)
pieprz, sól
Żelatynę moczymy w kilku łyżkach zimnej wody. Karpia starannie sprawiamy, usuwając skrzela, płetwy oraz oczy. Dokładnie go myjemy i kroimy na średniej wielkości dzwonka. Warzywa dokładnie obieramy i myjemy. Dwie marchewki oraz cebulę kroimy w grube plastry, trzecią marchewkę zostawiamy w całości. Do rondla wkładamy głowę i skrawki ryby oraz warzywa i korzenne przyprawy. Zalewamy wszystko zimną wodą (mniej więcej pięć i pół szklanki) i pozostawiamy na ogniu. Gdy woda zacznie wrzeć, gotujemy jeszcze pół godziny na niewielkim ogniu. Następnie wyławiamy marchewki , przekładamy je na talerz, zaś wywar przecedzamy przez gęste sito. Dzwonka karpia wkładamy do pustego rondelka i zalewamy gorącym wywarem, lekko doprawiamy solą i jarzynką. Gotujemy pod przykryciem do miękkości. Studzimy rybę w wywarze, wyjmujemy, kładziemy na półmisku, dekorujemy odłożona marchewką pokrojona w plasterki. Wywar odcedzamy, doprawiamy do smaku, mieszamy z żelatyną, zagotowujemy, ewentualnie jeszcze raz odcedzamy i studzimy. Zalewamy nim karpia i odstawiamy w chłodne miejsce, by galareta stężała. Podawać z cytryną oraz tartym chrzanem.
Oprócz tradycyjnego karpia, możemy przyrządzić także słynną rybę po grecku.
Na to danie warto jest czekać przez okrągły rok!
RYBA PO GRECKU
Produkty :
1 kg filetów z ryby morskiej (tilapia, morszczuk, mintaj)
1 kg marchewek
1 seler
2 pietruszki
1 por
1 koncentrat pomidorowy
180 g
kilka ziarenek ziela angielskiego
kilka liści laurowych
1 duża cebula
odrobina mąki do oprószenia ryby
jajko
olej do smażenia
szczypta soli
świeżo mielony pieprz kolorowy
pieprz cytrynowy
Dokładnie myjemy filety, jeśli były mrożone- dodatkowo osuszamy. Oprószamy je solą i pieprzem kolorowym. Następnie obtaczamy rybę w mące, później w jajku, podsmażamy ją około 5 minut z każdej strony, by ryba była dokładnie upieczona. Na dużej patelni rozgrzewamy olej, drobno posiekana cebulę szklimy na złoto. Dorzucamy liście laurowe, ziele angielskie i odrobinę wody. Warzywa dusimy pod przykryciem. W kolejnym kroku dodajemy koncentrat, doprawiamy wszystko solą i pieprzem. W naczyniu, w którym ma być podana ryba, naprzemiennie układaj warstwę ryby, a na nią warstwę jarzyn. Ryba doskonale smakuje zarówno na zimno jak i na ciepło.
SAŁATKA JARZYNOWA
Sałatka jarzynowa to bezapelacyjnie jedno z dań, których na pewno nie brakuje na większości stołów. Tą zimną mieszanka warzyw zajadają się zarówno seniorzy, jak i dzieci.
Produkty:
marchewka
pietruszka
kawałek selera
ziemniaki
jajko na twardo
jabłko
ogórek kiszony
cebula lub por
groszek konserwowy
musztarda
sól
pieprz
czosnek granulowany
majonez
Ziemniaki, marchewkę, pietruszkę oraz seler dokładnie czyścimy, myjemy i gotujemy. Następnie odsączamy i studzimy. Wszystkie warzywa kroimy w drobną kostkę. Groszek odsączamy z zalewy. Całą masę mieszamy z dodatkiem majonezu i odrobiny musztardy. Doprawiamy do smaku solą, pieprzem oraz szczyptą czosnku. Miskę z sałatką dekorujemy natką pietruszki, pomidorkami koktajlowymi lub kształcie wyciętymi rzodkiewkami.
KOMPOT WIGILIJNY
Oprócz smacznych potraw na stole powinien królować orzeźwiający kompot na bazie suszonych śliwek. Ręka do góry, kto kojarzy ten napój z dzieciństwem!
Produkty:
½ kg suszonych śliwek
1 czubatą łyżkę cukru
½ łyżeczki zmielonego cynamonu
3-4 goździki
otartą skórkę z cytryny
Umyty susz ze śliwek zalewamy na noc letnią, przegotowaną wodą. Następnego dnia dodajemy cukier, cynamon, goździki, skórkę cytrynową i gotujemy przez 15 minut. Możemy dodać również kilka plastrów np. suszonej figi czy gruszki. Kompot podajemy mocno schłodzony.
Po wytrawnej kolacji przychodzi czas na… moc słodkości!
KUTIA
Produkty :
1 szklanka ziaren pszenicy (pęczaku już kaszy perłowej)
1 szklanka miodu
1 szklanka maku
Gotujemy kaszę do miękkości, osączamy. Ugotowany mak trzemy w donicy (makutrze), mieszamy z pszenicą i miodem. By urozmaicić i wzbogacić smak do mieszanki dodajemy bakalie: rodzynki, orzechy, migdały, kandyzowaną skórkę pomarańczy czy słodką śmietankę.
Co ma piernik do wigilii? Pora na pyszne ciasto!
PIERNIK ŚWIĄTECZNY NA MIODZIE
Produkty:
ok. ½ kg mąki
25 dag masła
1 ½ szklanki cukru
½ szklanki miodu
3 jaja
1 torebka przyprawy do pierników
1 płaska łyżeczka sody oczyszczonej
1 szklanka mleka
5 dag posiekanych migdałów
5 dag posiekanych orzechów
5 dag posiekanych rodzynków
5 dag posiekanych fig
odrobina mąki kartoflanej
tłuszcz do formy
W dużym rondlu gotujemy mleko z masłem, miodem, cukrem i przyprawami. Dobrze wymieszać i ostudzić. Do letniej masy dodajemy stopniowo mąkę (by ciasto miało konsystencję gęstego kremu), sodę, żółtka jaj oddzielone od białek oraz posiekane bakalie, obtoczone w mące kartoflanej. Możemy dodać także owoce wyjęte z konfitury, osączone i również obtoczone w mące. Na końcu dodajemy sztywną pianę z białek i delikatnie łączymy ją z ciastem. Tak przygotowaną masę wlewamy do natłuszczonej formy i pieczemy w gorącym piekarniku przez około 50-60 minut. Co jakiś czas sprawdzamy patyczkiem, czy ciasto doszło. Prawidłowo upieczony piernik jest wyrośnięty. Odstaje od formy, a na wierzchu ma długie pęknięcie. Do ostudzeniu piernik możemy polać czekoladą i udekorować bakaliami.
