Kilka faktów o szczepieniu krzyżowym przeciwko Covid-19
Pierwsza dawka preparatem AstraZeneca – potem szczepionka mRNA. U wielu osób zaszczepionych w ten sposób pojawiają się pytania „Dlaczego w taki sposób się to odbywa?” „Dlaczego właściwie za drugim razem stosuje się inną szczepionkę? Czy ma jakieś wady? A co z efektami ubocznymi? Na wszystkie powyższe zagwozdki odpowiedź znajdzie się w tym artykule.
Co to jest schemat szczepienia heterologicznego?
Schematem szczepień heterologicznych nazywa się szczepienia krzyżowe. Co to znaczy? Otóż różne typy szczepionek przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2 zostały połączone. Procedura ta nie była dotychczas powszechnie stosowana w Niemczech, lecz zaleca się ją wszystkim osobom zaszczepionym po raz pierwszy preparatem AstraZeneca. Po szczepieniu produktem firmy AstraZeneca powinna nastąpić druga dawka wakcyną z mRNA.
Dlaczego stosuje się taką procedurę?
Te dwa preparaty mają różne działanie: W przypadku szczepionki wektorowej do organizmu wprowadzane są unieszkodliwione wirusy, które nie są zdolne do rozmnażania się. Niosą one materiał RNA koronawirusa SARS-CoV-2. Organizm wykorzystuje to jako wzorzec do produkcji samego białka, a następnie do tworzenia przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2 . W przypadku szczepionek z mRNA, materiał genetyczny wirusa dostaje się do komórek somatycznych jako instrukcja budowania białka koronawirusa, po czym komórka sama wytwarza to białko, a organizm wytwarza przeciw niemu przeciwciała.
Dlaczego w ogóle stosuje się szczepienia krzyżowe?
Zalecenie zmiany szczepionki po pojedynczej szczepionce AstraZeneca początkowo dotyczyło tylko osób poniżej 60 roku życia od początku kwietnia 2021 roku. Według Stałego Komitetu ds. Szczepień, w przypadku drugiego szczepienia powinni oni przejść na szczepionkę mRNA, taką jak Biontech/Pfizer lub Moderna. Tłem tego było odkrycie bardzo rzadkich, ale poważnych powikłań po szczepionce firmy AstraZeneca. Powikłania te w postaci zakrzepicy, czyli tworzenia się skrzepów krwi w różnych naczyniach, w tym w żyłach mózgowych, występowały głównie u osób poniżej 60. roku życia. Mniejsze ryzyko powikłań występuje po podaniu w pierwszej dawce wakcyny AstaZeneca, a następnie szczepionki mRNA aniżeli dwie dawki tego samego preparatu.
Doradza się szczepienia krzyżowe dla wszystkich grup wiekowych, ponieważ wyniki badań są jak dotąd korzystne oraz pokazują że leczenie jest bardziej skuteczne niż podwójne szczepienie AstraZeneca. Obecnie rekomenduje się szczepienie heterologiczne wszystkim osobom, które otrzymały pierwszą dawkę AstraZeneca.
Jak dobrze działa szczepienie heterologiczne?
Wstępne wyniki badań sugerują, że schemat szczepienia heterologicznego jest wysoce skuteczny. Według badań przeprowadzonych na Uniwersytecie w Saarland, odpowiedź immunologiczna może być o wiele silniejsza po zastosowaniu szczepionki połączonej AstraZeneca i Biontech/Pfizer. Efekty pracy naukowców zostały opublikowane jedynie jako wstępna praca, dalsze dane dotyczące długotrwałego wpływu wymagają czasu oraz muszą zostać zweryfikowane przez innych badaczy.
To, że połączenie szczepionek wektorowych i mRNA chroni przed koronawirusem potwierdzają również wstępne wyniki hiszpańskiego badania CombivacS prowadzonego w Instytucie Zdrowia Carlosa III w Madrycie. W badaniu wzięło udział ponad 600 osób, które już raz zostały zaszczepione przez firmę AstraZeneca. Dwie trzecie z nich otrzymało drugą szczepionkę firmy Biontech/Pfizer w odstępach co najmniej ośmiotygodniowych, a ostatnia 1/3 nie otrzymała drugiej szczepionki. Okazało się że osoby zaszczepione po raz drugi wykazały silną odpowiedź immunologiczną i wytworzyły istotnie więcej przeciwciał niż po pierwszym szczepieniu. Mankamentem badania jest jednak brak porównywalności z grupą kontrolną, ponieważ nie otrzymali oni kolejnego zastrzyku ze szczepionką AstraZeneca lub Biontech/Pfizer.
Czy mogą wystąpić działania niepożądane lub reakcje poszczepienne?
Istnieją różne dane na temat tego, w jakim stopniu tolerowane są szczepienia krzyżowe. Odstęp czasowy pomiędzy dwoma szczepieniami może odgrywać ważną rolę. Według badań przeprowadzonych przez szpital Charité w Berlinie, jeśli przerwa ta jest wystarczająco długa, nie obserwuje się znacząco zwiększonych działań niepożądanych przy szczepieniach heterologicznych. Według badań połączenie preparatów w odstępie dziesięciu do dwunastu tygodni jest bardzo dobrze tolerowane i wywołuje porównywalne odpowiedzi immunologiczne jak seria szczepień z dwukrotnym użyciem Biontechu.
