Zalecenia prawidłowego żywienia ludzi starszych wymagają spełnienia trzech podstawowych zasad: różnorodności doboru produktów i potraw, regularności spożywanych posiłków oraz równoważenia bilansu energetycznego, czyli wartości energetycznej spożywanego pożywienia w porównaniu z podejmowaną aktywnością fizyczną. Osoby w wieku podeszłym z różnych przyczyn zapominają o przestrzeganiu tych zasad. Posiłki nie zawsze są spożywane regularnie, czasami ich liczba jest zbyt mała.
Po przez właściwe odżywianie możemy jednak sprawić, aby proces starzenia się organizmu postępował wolniej, i aby dłużej zachować sprawność zarówno fizyczną, jak i umysłową podopiecznego. Wielu naukowców dowodzi, że organizm ludzki jest przystosowany do osiągnięcia 110-120 lat życia. Dlaczego jednak tak niewielu osobom udaje się dożyć sędziwego wieku? Wynika to z błędów popełnianych przez człowieka już w młodości, a dotyczących m.in. złego odżywiania.
Nawet po 60. roku życia nie jest jeszcze za późno, aby dokonać odpowiednich zmian w codziennym życiu i dzięki temu poprawić jego jakość.
W starszym wieku dochodzi do wielu zmian w funkcjonowaniu organizmu. Mniej wydajnie pracuje układ pokarmowy (zmniejszenie wydzielania soków trawiennych, zahamowanie ruchów robaczkowych), co może powodować częste występowanie niestrawności, biegunek lub zaparć. Maleje również odporność organizmu, dlatego tak bardzo groźne w starszym wieku mogą być infekcje. Niekorzystne zmiany zachodzą również w układzie kostno-szkieletowym, gdzie następują zaburzenia w gospodarce wapniowo-fosforowej prowadzące do zrzeszotnienia kości zwanego osteoporozą. Zmiany nie omijają również układu krążenia i dotyczą przede wszystkim wzrostu ciśnienia tętniczego oraz utraty elastyczności tętnic, która może być spowodowana przez miażdżycę
Zapotrzebowanie na składniki odżywcze nie zmniejsza się radykalnie z wiekiem. U ludzi starszych często obserwuje się ich niedobory, które mogą być spowodowane: niedokładnym rozdrabnianiem pokarmów, gorszą pracą przewodu pokarmowego, zmniejszeniem łaknienia wskutek osłabienia zmysłu powonienia i smaku, niechęcią do przygotowywania posiłków tylko dla siebie.
Po przejściu na rentę lub emeryturę zmniejsza się aktywność życiowa. W związku z tym powinno nastąpić obniżenie kaloryczności diety, co pomoże zachować prawidłową masę ciała. Częstym problemem osób starszych, zwłaszcza kobiet, jest osteoporoza. Powyżej 40.-50. roku życia zaczyna się fizjologiczna utrata masy kostnej, oceniana u zdrowych na ok. 1% rocznie. U kobiet po menopauzie oraz u osób predysponowanych do osteoporozy ta szybkość może być znacznie większa i przekraczać 3-5% rocznie. Chociaż zapotrzebowanie na wapń w starszym wieku jest takie samo jak u młodych osób, to jednak proces przyswajania wapnia z pożywienia jest mniejszy i dlatego powinno się go więcej dostarczać. Mniejsze przyswajanie wynika z zaburzeń metabolizmu witaminy D, koniecznej do prawidłowego wchłaniania wapnia, oraz z braku estrogenów u kobiet po menopauzie (wtedy stopień przyswajania wapnia zmniejsza się o 10%).
Najlepszym źródłem wapnia jest mleko i przetwory mleczne. Osoby z nietolerancją laktazy mogą zastąpić mleko napojami mlecznymi fermentowanymi (jogurtem, kefirem lub mlekiem acydofilnym), które zazwyczaj nie wywołują niekorzystnych objawów ze strony przewodu pokarmowego, lub stosować preparaty laktazy (dostępne w aptekach). Laktaza jest enzymem, odpowiedzialnym za trawienie cukru mlecznego – laktozy. Jego brak w przewodzie pokarmowym w starszym wieku powoduje kłopoty z trawieniem mleka. Preparat laktazy należy zażyć bezpośrednio przed planowanym posiłkiem zawierającym mleko.
