Wykonywanie czynności higienicznych przy osobie podopiecznej, która jest leżąca

Wykonywanie czynności higienicznych przy osobie leżącej wymaga znajomości podstawowych zasad. Jeżeli Opiekunka/Opiekun ma wykonywać samodzielnie te czynności, powinien dołożyć starań, aby zapewnić podopiecznemu poczucie bezpieczeństwa, komfortu oraz intymności. Poniżej prezentujemy kilka praktycznych porad przydatnych podczas wykonywania czynności higienicznych przy osobie leżącej.

Kolejność wykonywania czynności:
– toaleta jamy ustnej
– golenie w przypadku mężczyzny
– mycie twarzy i jej okolic
– mycie szyi, dekoltu, klatki piersiowej, brzucha
– mycie pleców i pośladków
– mycie kończyn dolnych
– mycie krocza
– pielęgnacja paznokci dłoni i stóp
– pielęgnacja włosów i skóry głowy

– przed przystąpieniem do każdej czynności zakładamy rękawiczki jednorazowego użytku
– układamy Podopiecznego w pozycji pół-wysokiej lub wysokiej, jeżeli stan zdrowia na to pozwala
– używamy miękkiego ręcznika, osuszamy głowę przez dotyk, a nie pocieramy, ponieważ możemy uszkodzić naskórek
– zabezpieczamy Podopiecznego przed wyziębieniem przez przykrywanie odkrytych części ciała ręcznikiem lub kocykiem
– po wykonaniu toalety wszystkie przybory jednorazowego użytku wyrzucamy do śmieci, pozostałe rzeczy sprzątamy i przygotowujemy do ponownego użytku
– dbamy o zachowanie intymności podczas wykonywanych czynności

– układamy Podopiecznego w pozycji pół-wysokiej lub wysokiej, a jeżeli ma on zaburzenia świadomości, wybieramy pozycje boczną
– wokół szyi kładziemy ręcznik
– miękką szczoteczką czyścimy jamę ustną zaczynając od zewnętrznej strony zębów, przez część żującą do wewnętrznej części zębów, czyścimy delikatnie dziąsła i język
– płuczemy jamę ustną tylko u podopiecznych przytomnych
– osuszamy ręcznikiem twarz Podopiecznego

Wykorzystano materiał SZPITAL NA WYSPIE . Praktyczny poradnik opieki nad przewlekle chorym zrealizowany w ramach projektu “Poprawa ochrony zdrowia osób starszych, niesamodzielnych i przewlekle chorych z Żar, Lubska i pozostałego obszaru południowej części woj. Lubuskiego” dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.

– wokół szyi kładziemy ręcznik.
– twarz zwilżamy ciepłą woda i nakładamy piankę do golenia
– golimy maszynką zachowując zasadę prowadzenia w kierunku odwrotnym do wzrostu zarostu, wcześniej naciągając delikatnie skórę, następnie powtarzamy golenie już zgodnie z kierunkiem wzrostu zarostu.
– po zakończonym goleniu, myjemy twarz wodą i osuszamy ręcznikiem oraz dezynfekujemy środkiem dezynfekującym ewentualne miejsca zacięć, w przypadku mocnego krwawienia przykładamy sterylny wacik lub gazik i przez chwile przyciskamy do rany, czynność tą powtarzamy do momentu zatamowania krwawienia.
– na koniec nakładamy i delikatnie wklepujemy krem lub wodę po goleniu

– zaczynamy od umycia okolic oczu za pomocą namoczonego w ciepłej wodzie gazika. Prowadzimy gazik jednym ruchem od kącika zewnętrznego oka, przez powiekę do kącika wewnętrznego
– drugim, czystym gazikiem myjemy powierzchnię dolną skóry pod okiem
– myjemy twarz Podopiecznego, uszy, a na koniec szyję.
– płuczemy i osuszamy ręcznikiem w tej samej kolejności, co mycie

Wykorzystano materiał SZPITAL NA WYSPIE . Praktyczny poradnik opieki nad przewlekle chorym zrealizowany w ramach projektu “Poprawa ochrony zdrowia osób starszych, niesamodzielnych i przewlekle chorych z Żar, Lubska i pozostałego obszaru południowej części woj. Lubuskiego” dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.

– układamy ręczniki wokół tułowia podopiecznego
– dokładnie myjemy szyję , dekolt, klatkę piersiową, pamiętając, aby dokładnie umyć u kobiet miejsca pod piersiami
– myjemy powierzchnie brzuszne, starannie myjemy fałdy skórne, w których mogą powstawać rany, odleżyny, odparzenia. Pamiętajmy szczególnie o dokładnym osuszeniu tych miejsc (przez dotyk nie pocieranie!) oraz posmarowanie ich oliwką lub innym środkiem natłuszczającym

Wykorzystano materiał SZPITAL NA WYSPIE . Praktyczny poradnik opieki nad przewlekle chorym zrealizowany w ramach projektu “Poprawa ochrony zdrowia osób starszych, niesamodzielnych i przewlekle chorych z Żar, Lubska i pozostałego obszaru południowej części woj. Lubuskiego” dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.

– kładziemy ręcznik pod rękę podopiecznego bardziej oddaloną od nas i myjemy dłoń a następnie całą rękę, przesuwając się ku górze ręki, łącznie z okolicami pachwowymi
– płuczemy i osuszamy w tej samej kolejności
– myjemy rękę znajdującą się bliżej nas w ten sam sposób

Wykorzystano materiał SZPITAL NA WYSPIE . Praktyczny poradnik opieki nad przewlekle chorym zrealizowany w ramach projektu “Poprawa ochrony zdrowia osób starszych, niesamodzielnych i przewlekle chorych z Żar, Lubska i pozostałego obszaru południowej części woj. Lubuskiego” dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.

– jeżeli stan Podopiecznego pozwala, to układamy go w pozycji siedzącej, jeżeli nie to w pozycji leżącej na boku
– łóżko przykrywamy ręcznikiem i myjemy plecy Podopiecznego za pomocą gąbki lub myjką
– następnie myjemy pośladki, szparę pośladkową i odbyt pamiętając, aby przesuwać się od spojenia łonowego do odbytu
– osuszamy zaczynając od góry pleców idąc w kierunku pośladków

– na końcu smarujemy oliwką lub balsamem

Wykorzystano materiał SZPITAL NA WYSPIE . Praktyczny poradnik opieki nad przewlekle chorym zrealizowany w ramach projektu “Poprawa ochrony zdrowia osób starszych, niesamodzielnych i przewlekle chorych z Żar, Lubska i pozostałego obszaru południowej części woj. Lubuskiego” dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.

– przed wykonaniem tej czynności zmieniamy miskę z wodą i ręcznik
– mycie zaczynamy od stóp przesuwając się do góry do pachwin
– myjąc stopy bacznie sprawdzamy, czy na skórze nie ma zmian grzybiczych lub innych wskazujących na zmiany chorobowe
– zrogowaciałą skórę pięt usuwamy delikatnie pumeksem
– po umyciu i dokładnym osuszeniu nakładamy balsam lub oliwkę

Wykorzystano materiał SZPITAL NA WYSPIE . Praktyczny poradnik opieki nad przewlekle chorym zrealizowany w ramach projektu “Poprawa ochrony zdrowia osób starszych, niesamodzielnych i przewlekle chorych z Żar, Lubska i pozostałego obszaru południowej części woj. Lubuskiego” dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.

– układamy Podopiecznego na plecach z nogami zgiętymi w kolanach, stopy muszą być oparte na podłożu na którym podopieczny leży, pod pośladki wkładamy basen lub nieprzemakalny podkład, uda i podbrzusze okrywamy ręcznikiem
– mycie rozpoczynamy od spłukania okolic krocza ciepłą wodą, następnie myjemy ciepłą wodą z mydłem lub preparatem do higieny intymnej zaczynając od spojenia łonowego do odbytu, Uwaga! mycie w kierunku odwrotnym może spowodować przeniesienie bakterii jelitowych z odbytu do układu moczowego powodując zakażenie
– po umyciu osuszamy dokładnie ręcznikiem przez dotyk i nakładamy oliwkę i balsam
– jeżeli Podopieczny ma odleżynę postępujemy wg zaleceń lekarza lub pielęgniarki
– w przypadku Podopiecznych z założonym cewnikiem w układzie moczowym zwracamy szczególna uwagę, aby nie wyrwać cewnika a w przypadku jego wypadnięcia natychmiast wzywamy fachowy personel medyczny, aby założyć go ponownie, nie wkładamy cewnika samodzielnie, ponieważ wykracza to poza zakres czynności Opiekunki

Wykorzystano materiał SZPITAL NA WYSPIE . Praktyczny poradnik opieki nad przewlekle chorym zrealizowany w ramach projektu “Poprawa ochrony zdrowia osób starszych, niesamodzielnych i przewlekle chorych z Żar, Lubska i pozostałego obszaru południowej części woj. Lubuskiego” dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.

Wykorzystano materiały Projektu Damy Radę stworzonego przez Fundację TZMO SA „Razem Zmieniamy Świat”.

– moczymy dłonie i stopy pacjenta przez ok. 7-10 min w misce z ciepła wodą, a później szczotkujemy paznokcie miękką szczoteczką
– paznokcie dłoni obcinamy delikatnie zaokrąglając po bokach
– paznokcie stóp obcinamy „ na prosto „ bez zaokrąglania
– paznokcie możemy delikatnie opiłować pilniczkiem
– zwracamy uwagę, aby nie zranić Podopiecznego, ponieważ rany mogą się źle goić

-jeżeli osoba Podopieczna cierpi na cukrzycę, pielęgnację stóp wykonuje wykwalifikowana pedikiurzystka

– na koniec osuszamy i nakładamy krem lub balsam

– jeżeli Podopieczny jest leżący, to układamy go na plecach z głową lekko odchyloną do tyłu. Pod szyję można podłożyć miękki, cienki wałek
– otoczenie głowy zabezpieczyć przed wodą np.: ceratka ułożona w ten sposób , że jedna część znajduje się pod plecami i głową a druga bezpośrednio w misce z wodą poniżej łóżka, aby woda mogła swobodnie spływać, boki ceratki zawijamy w rulony, aby woda nie wypływała na zewnątrz
– czynność mycia włosów rozpoczynamy od rozczesania włosów i zwilżenia ich ciepłą wodą
– następnie nakładamy szampon (najlepiej rozcieńczony w dłoni delikatnie wodą) i lekko wcieramy go w głowę Podopiecznego
– płuczemy głowę ciepłą wodą, możemy wykorzystać do tego celu dzbanek lub duży kubek
– mycie i spłukiwanie powtarzamy jeszcze raz, do ostatniej wody płuczącej możemy dodać łyżkę stołową octu, aby zmiękczyć wodę, włosy wówczas będą bardziej miękkie, na koniec nakładamy odżywkę do włosów
– rozczesujemy włosy zaczynając od koniuszków i stopniowo przechodzimy w kierunku skóry
– suszymy przez dotyk ręcznikiem a następnie suszarką, jeżeli nie jest to zbyt obciążające dla Podopiecznego
– po wysuszeniu włosy Podopiecznego czeszemy grzebieniem lub szczotką

Wykorzystano materiał OPIEKA W DOMU. Materiał filmowy przygotowali specjaliści z zespołu opieki paliatywnej Hospicjum Palium w Poznaniu.

Wykorzystano materiał SZPITAL NA WYSPIE . Praktyczny poradnik opieki nad przewlekle chorym zrealizowany w ramach projektu “Poprawa ochrony zdrowia osób starszych, niesamodzielnych i przewlekle chorych z Żar, Lubska i pozostałego obszaru południowej części woj. Lubuskiego” dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.