„Man lernt, solange man lebt.” – Człowiek uczy się przez całe życie.
Zakupy w Niemczech
W niemieckich sklepach znajdziemy bardzo bogaty wybór produktów spożywczych (Lebensmittel), począwszy od świeżych produktów, pochodzących od lokalnych dostawców, po atrakcyjne cenowo artykuły wyposażenia wnętrz, skończywszy na artykułach luksusowych.
Na codzienne zakupy wybieramy się do supermarketów (Supermärkte: Real, Rewe, Lidll, Netto, Aldi) i mniejszych sklepów spożywczych (kleinere Geschäfte), jak i np. do piekarni (Bäckerei) lub sklepu mięsnego (Metzger), znajdujących się w pobliżu miejsca naszego zamieszkania.
Wielko-powierzchniowe galerie handlowe (Einkaufszentrum) , położone zarówno w centrach, jak i na obrzeżach miast, proponują nam duży wybór m. in. sprzętu elektronicznego (elektronische Geräte) , odzieży (Kleidung) itd. , są tam szczególnie w przypadku tych położonych na obrzeżach miast, duże parkingi (Parkplatz)oraz dobre połączenia komunikacyjne Bus-,Bahnverbindung).
W wielu supermarketach oraz mniejszych sklepach mamy do dyspozycji wózki na zakupy (Einkaufswagen), do których wrzucamy monetę 1€ (1 EUR) , 0,50€ (50-Cent Münze) lub kartę Chip.
W Niemczech bardzo często płacimy za opakowania szklane wielorazowego użytku, to oznacza, że kupując artykuły w szklanych opakowaniach (np. butelkach), wliczona jest w cenę niewielka kwota (das Pfand) w wysokości 8 Cent lub 15 Cent, której zwrot otrzymujemy zwracając powyższe opakowania. W Supermarketach ustawione są automaty, do których wrzucamy opakowania szklane. Obecnie w Niemczech nie stosuje się toreb foliowych do pakowania zakupów, dostępne są wyłącznie torby bio-degradowalne papierowe lub torby z tkanin naturalnych wielokrotnego użytku. Idąc na większe zakupy warto zaopatrzyć się „ zawczasu ” w taką torbę na zakupy.
Warto wspomnieć, że w Niemczech często napoje (Getränke) sprzedawane są w oddzielnych działach (często oddzielny budynek, lub piętro, w zależności od lokalizacji), nazywają się Getränkemarkt.
W wielu przypadkach np. dowóz większej ilości skrzynek z wodą mineralną odbywa się bezpośrednio na adres Podopiecznego.
Świeże produkty (frische Lebensmittel), warzywa (Gemüse), owoce (Obst) możemy kupić często na rynku (Markt) od miejscowych rolników.
Duże centra handlowe otwarte są z reguły od godz. 9:00 lub 10:00, do 20:00 lub 21:00 od poniedziałku do soboty. W niedzielę centra handlowe są w całych Niemczech zamknięte. Małe sklepy w mniejszych miejscowościach, otwarte są najczęściej od poniedziałku do piątku do godz. 18:00, a w soboty od 9:00 do 14:00.
Sklepy znajdujące się na dworcach( Bahnhof) oraz na stacjach benzynowych (Tankstelle), otwarte są 24h na dobę.
Natomiast 4-krotnie w ciągu roku w wielu miastach niemieckich jest przy okazji niedzieli handlowej (verkaufsoffener Sonntag), czynne są centra handlowe i małe sklepy, butiki, często na rynku w dużych miastach można kupić w tym czasie miejscowe, regionalne specjały kulinarne oraz wyroby rękodzieła.
Radzimy naszym Opiekunkom i Opiekunom robiąc prywatne zakupy (nasi Opiekunowie często przed powrotem do Polski kupują słodycze, drobne upominki i artykuły chemiczne: proszki, płyny do prania dla swojej rodziny), niezwiązane z pobytem u Podopiecznego, wybierającym się na zakupy, przygotowanie gotówki. W Niemczech akceptowalne są karty płatnicze EC (EC-Karte) i niestety możemy uzyskać odmowę przeprowadzenia transakcji bezgotówkowej przy kasie, chcąc płacić kartą płatniczą polską.
Oczywiście w przypadku zakupów w okresie pobytu i pracy w niemieckiej rodzinie, otrzymują Panie gotówkę na ten cel od rodziny, czasami niemiecką kartę płatniczą z określonym budżetem.
Gotówkę powinniśmy bez problemu wypłacić w bankomatach (Geldautomat), np. Sparkasse, Deutsche Bank, Volksbank, za wypłatę zostaje nam oczywiście naliczona prowizja, jeśli posługujemy się kartą płatniczą polską.
Przed wybraniem się na zakupy, które Niemcy najczęściej planują na czwartek lub piątek (w tych dniach natkniemy się też na wiele promocji dot. artykułów spożywczych (Sonderangebot) oraz innych produktów używanych w gospodarstwie domowym), radzimy przygotować listę zakupów (Einkaufszettel/Einakaufsliste), aby o niczym nie zapomnieć i nie kupić produktów, które już posiadamy.
CHARAKTERYSTYCZNE OZNACZENIA
Jeżeli zobaczycie takie oznaczenie na produktach żywnościowych to będzie oznaczało, że dany produkt jest wykonany z produktów, które nie zostały genetycznie zmodyfikowane, czyli bez GMO !
Takie logo jak wyżej oznacza Znak Rolnictwa Ekologicznego Unii Europejskiej (Das Zeichen der ökologische Landwirtschaft der Europäische Union ) . Takie produkty muszą pochodzić z certyfikowanych gospodarstw ekologicznych.
Jeżeli już mamy dany produkt w ręku, musimy umieć odczytywać jego skład. Tak samo w Niemczech jak i w naszym kraju ( w całej Unii Europejskiej ) oznaczenia powinny być jednakowe przynajmniej teoretycznie.
Zgodnie z prawem treść etykiety nie może wprowadzać konsumenta w błąd ani tekstem, ani znakiem graficznym! Nazwa musi zawierać informację o stanie fizycznym produktu żywnościowego lub o specyficznej metodzie przetworzenia, której został poddany (sproszkowany, mrożony, skoncentrowany, wędzony itp.). Jeśli produkt poddano działaniu promieniowania jonizującego, nazwa zawsze musi zawierać wzmiankę na ten temat.
Niektóre z przetworów mięsnych wytwarza się z produktu określanego jako MOM. Jest to tzw. mięso oddzielone mechanicznie ( ein Mechanisch Abgetrenntes Fleisch ). MOM uzyskuje się w wyniku mechanicznego usunięcia reszty tkanek przylegających do kości, po oddzieleniu od nich mięśni. Zgodnie z przepisami MOM nie może być określany jako mięso (w przypadku wędlin sprzedawanych na wagę, czyli luzem, sprzedawca ma obowiązek podawania składu wędlin na wywieszkach).
Niektóre informacje mogą kupującego wprowadzać w błąd bo sugerują niższą jakość innych produktów zawierających takie składniki, tak jakby taki produkt posiadał szczególne właściwości, np.:
-
„bez dodatku cukru ( ohne die Ergänzung des Zuckers ) ” na opakowaniach soku winogronowego i gruszkowego – oczywista oczywistość, że soki takie się nie słodzi bo same są super słodki,
-
„bez konserwantów ( ohne Konservierungsstoffe ) ” na jogurtach – a przecież nie można jogurtów utrwalać konserwantami chemicznymi,
-
„bez cholesterolu ( ohne Cholesterin ) ” na olejach roślinnych – oleje roślinne nie zawierają z natury cholesterolu, który jest w tłuszczach zwierzęcych, itd…
Informacje, które powinny znaleźć się na opakowaniu każdego produktu spożywczego:
1. Nazwa produktu spożywczego ( der Name des Lebensmittelprodukt )– jest to nazwa zwyczajowa lub inna ustalona dla danego rodzaju produktu.
2. Skład ( ZUSAMMENSETZUNG ) – spis wszystkich surowców użytych w procesie produkcji. Składniki muszą być wymienione w porządku malejącym ( to znaczy, pierwszy ten którego jest najwięcej np. : cukier ! )według ich wagi (z wyjątkiem mieszanek owoców lub warzyw).
3. Termin przydatności do spożycia ( das Mindesthaltbarkeitsdatum zu dem Verbrauch )– termin, po upływie którego produkt nie powinien być spożywany. W przypadku produktów trwałych powyżej 18 miesięcy podaje się jedynie rok.
Dla produktów trwałych do trzech miesięcy stosuje się określenie najlepiej spożyć przed końcem…( am besten vor einem Ende … zu sich dat nehmen) , po którym podaje się dzień i miesiąc. Spożycie produktu po tej dacie nie jest niebezpieczne, ale może on zacząć tracić smak, zmieniać konsystencję.
Z kolei spożycie produktów po dacie „zużyć do ( verbrauchen zu ) ” grozi zatruciem pokarmowym !
4. Waga netto lub liczba sztuk ( Das Eigengewicht oder die Stückzahl ) – nie zawsze wielkość opakowania stanowi o wadze produktu, dlatego ważne jest zwracanie uwagi, ile rzeczywiście waży sam produkt.
5. Wartość odżywcza ( Nährwert ) – to ilość wybranych składników pokarmowych oraz energii zawartej w określonej porcji produktu np. w 100 g lub 100 ml, lub innej określonej porcji. Producenci żywności mogą podawać tę informację, ale nie muszą !
W oczy rzuca się skrót GDA (ang. Guideline Daily Amount, niem. Die Richtlinien die tägliche Menge ), czyli wskaźnik dziennego spożycia. Dzięki niemu wiadomo ile kalorii zawiera dany produkt oraz w jakim procencie pokrywa on zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze.
6. Dane producenta lub paczkującego środek spożywczy ( Die Daten des Erzeugers oder Lebensmittel abpackend) – można też podawać jedynie dane wprowadzającego produkt na rynek w przypadku, gdy jego działalność jest zarejestrowana na terenie Unii Europejskiej.
7. Oznaczenie partii ( Die Partei zu kennzeichnen ) – najczęściej podawane w formie kodu kreskowego nadanego przez producenta. Jest to określona ilość produktu wyprodukowana, przetworzona lub zapakowana w takich samych warunkach. Oznaczenie partii produkcyjnej umożliwia identyfikację danego produktu spożywczego.
8. Kod kreskowy ( Strichcode ) przeznaczony jest dla czytników elektronicznych, by łatwiej było produkt pochodzi wybrany przez nas artykuł. Jeśli na początku kodu jest liczba 590 to na 99% produkt pochodzi z Polski ( die polnischen Produkte ). Dlaczego tylko na 99%? Bo jeśli polski producent sprowadzi produkt np. z Chin i zechce sprzedawać go pod własną marką, to także może umieścić 590 na opakowaniu. Zasadniczo jednak każdy kraj ma przypisana inną wartość:
od 400 do 440 – produkty niemieckie ( die deutschen Produkte ) !
od 00 do 09 – produkty ze Stanów Zjednoczonych (die Produkte aus vereinigen USA )
690 i 691 – produkty chińskie ( die chinesischen Produkte )
ZAKUPY W LUKSEMBURGU
Zakupy w Luksemburgu robi się zasadniczo tak samo jak w Niemczech. Walutą obowiązującą jest euro. W sklepach można płacić kartą. Z praktyki wynika, że sumy do 5 € lepiej zapłacić gotówką. Jednak piekarnie i kioski z reguły nie przyjmują kart kredytowych, nawet w przypadku zakupów przekraczających 5 euro. W tych sklepach akceptowalną formą płatności bezgotówkowej jest karta miniCASH ( Minicash – karta kredytowa płatności za drobne zakupy, maksymalna kwota wypłaty wynosi 125 euro ). Natomiast banknoty powyżej 200 i 500 € (a czasami, w mniejszych sklepach i 100 €) z reguły nie są przyjmowane !
W Luksemburgu mamy do dyspozycji stosunkowo dużą sieć różnego rodzaju marketów i galerii handlowych oraz znaczną ilość małych sklepików z wyrobami ekologicznymi i regionalnymi. To co może się podobać wielu obcokrajowcom to racjonalne skoncentrowanie natury, urbanistyki i handlu. Ktoś kiedyś powiedział, że tylko w Luksemburgu, jak wyjdziesz z domu to masz piękny widok jak z widokówki, 2 minuty drogi do lasu, 3 minuty do wielkiej Galerii Handlowej a sklep z wyrobami lokalnymi po drugiej stronie ulicy. Czy tak jest w całym kraju możemy raczej wątpić…
W Luksemburgu duże sklepy mogą być otwarte tylko w pierwszą niedzielę miesiąca lub w przedświąteczne weekandy najczęściej od godz. 14 do 18 .
Do niedawna zakupy w niedzielę były nie do pomyślenia. Oprócz nielicznych stacji benzynowych otwarty był jeden sklep dyżurny. Obecnie coraz więcej supermarketów czynnych jest w niedziele do 12.00 (niektóre Cactusy i Delhaize), do 13.00 (niektóre Matche), a Match w Grevenmacher do 18.00.
Jeśli chodzi o zakupy spożywcze, przoduje luksemburska sieć Cactus, oferująca szeroki asortyment produktów w dość wysokich cenach.
Alternatywą dla Cactusa może być francuski Match (np. Beggen) oraz belgijski Delhaize (Gare, Bertrange). Szczególnie ten ostatni wprowadza pewną odmianę, oferując nieco inny zestaw produktów, np. bardzo smaczny chleb.
W Luksemburgu obecne są także sklepy tanich niemieckich sieci – Aldi (Bertrange, przy czym jest to Aldi Marché, głównie z towarami pochodzenia belgijskiego) oraz Lidl (także Bertrange w stronę Strassen).
Na Kirchbergu króluje Auchan. Jedyny przedstawiciel tej sieci w Luksemburgu, za to wkomponowany w dużą galerię handlową i w ogóle największy. Ceny także dostosowane do standardu luksemburskiego, ale oczywiście i tak konkurencyjne względem sieci lokalnych.
Koneserzy polskich marynat, kiszonek, soczków przecierowych, jabłkowo-miętowych oraz twarogu i wędlin, muszą wykazać się detektywistycznymi zdolnościami, aby taki towar wytropić. Na przykład w Corze (Foetz) pojawiają się ogórki kiszone, ogórki konserwowe, pieczarki konserwowe, chrzan, ćwikła, mak, kiełbasa toruńska i kapusta kiszona. Ogórki kiszone i kapusta oraz krówki pojawiają się również w Auchan na stoisku polskim, a korzeń pietruszki, też rzadko tu spotykany, śladowo i okazjonalnie w Matchu.
Jak kupować tanio w Luksemburgu ? Wyczekiwać na kolejne sezonowe wyprzedaże (soldes), które nie tylko w Luksemburgu są bardzo modnym sposobem przyciągania klientów. Największe soldy – tak zwana „braderie” – odbywają się w stolicy w pierwszy weekend września (włącznie z poniedziałkiem), kiedy to gorączka zakupów obejmuje całe miasto do tego stopnia, że zamykane są ulice w okolicach dworca i sklepikarze wystawiają swój towar na trotuary, prześcigając się w promocjach.
Nie ma jednak wątpliwości, że dla sprzedających jest to sposób na pozbycie się zalegającego towaru na przełomie sezonu, tak więc wyszukanie czegoś interesującego za przystępną cenę nie jest takie łatwe.
Metoda numer dwa polega na robieniu większych zakupów… za granicą. Preferowanym celem wycieczek zakupowych w Niemczech jest Trewir, we Francji Thionville (a raczej znajdujący się przed Thionville kompleks handlowy z m.in. Carrefourem i Decathlonem) oraz Metz, a w szczególności liczne znajdujące się po drodze z Luksemburga strefy handlowe (zones commercielles). W Belgii najszybciej na zakupy dotrzemy do Arlon, gdzie niewielki kompleks handlowy znajduje się za zjazdem z autostrady E411 w kierunku miasta.
Na produktach w Luksemburgu możemy spotkać charakterystyczne oznaczenia produktów.
Charakterystyczne w Luksemburgu jest to, że niektóre produkty uznawane za PRODUKTY NARODOWE oznaczone są specjalna MARKĄ NARODOWĄ. Oznaczenie to zostało wprowadzone już w roku 1932 i ma zagwarantować kupującym najwyższą jakość poprzez stałą kontrolę procesu wytwarzania z uwzględnieniem ochrony środowiska i właściwego traktowania zwierząt hodowlanych. Taką MARKA NARODOWĄ objęte są następujące produkty: masło, miód, wieprzowina, mięso wędzone, wódki, likiery i wina Mousseux i Cremant.
Oprócz tego niektóre produkty oznaczone są naklejką Produit du Terroir- Lëtzebuerger Rëndfleesch , która oznacza mięso zwierząt hodowanych wyłącznie w Luksemburgu.
Naklejka „HAFF” oznacza, że produkt został wyprodukowany zgodnie ze ścisłymi wytycznymi ochrony środowiska i jest zarezerwowana wyłącznie dla rolników uprawiających ekologiczne produkty na terenie PARKU NARODOWEGO SURE.
Oznaczenie „ Véi vum Séi ” oraz oznaczenie „ Téi vum Séi ” mówi nam, że mięso pochodzi wyłącznie od zwierząt hodowanych na terenie Księstwa Luksemburg.
Naklejka „ Demeter ” oraz „ Bio-label ” jest na produktach wyhodowanych na bazie nawozów naturalnych ( tzw. PRODUKTY BIO , BIOWARZYWA ) .
MADE IN LUXEMBOURG to informacja spotykana na produktach wyrabianych tradycyjną metodą w oparciu o lokalne produkty lub firm z wyrobiona już znana marką. Oznaczenie to jest przyznawane przez Izbę Handlowa Księstwa Luksemburg. Do takiej marki należy np.: zakład czyścików z wełny stalowej Piwel ( www.industrie.lu/piwel ) Firma istnieje od 70 lat i reklamuje się, że za pomocą ich czyścików można doczyścić każdą powierzchnię.
Produkty lokalne z gwarantowaną jakością, możemy kupić w każdą środę i sobotę na Place Guillaume w Luksemburgu (w godz. 7.00-13.00). W sklepach spożywczych znajdziemy: masło Rose, makaron Maxim, musztardę „ Moutarderie de Luxembourg ” (produkowana od 1922), oraz mąki i ryże Meubert, miody, soki, czy konfitury z małych gospodarstw, oparte na domowej produkcji.
Chyba najbardziej znaną firmą luksemburską jest Villeroy & Boch. Zakład produkcji ceramiki z ponad 250-letnią tradycją. Jak ktoś chciałby kupić coś z ceramiki to tylko w ich sieci sklepów firmowych ale trzeba głęboko zajrzeć do kieszeni..
