Żylaki nóg ( łac. varices extremitatum inferiorum ) to nieprawidłowe, wrzecionowato lub workowato poszerzone naczynia powierzchownego układu żylnego kończyn dolnych. W zależności od etiologii (przyczyny powstawania) dzielimy je na:
Żylaki pierwotne – bezpośrednio wynikające z osłabienia ściany naczyń żylnych np. z powodu zmniejszenia ilości lub nieprawidłowej budowy tkanki sprężystej, która warunkuje odporność żyły na panujące w niej ciśnienie, wywierane przez krew.
Żylaki wtórne – powstające w wyniku zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych (DVT – deep veins thrombosis) – niedrożności żył głębokich, wywołanej zakrzepami, doprowadzającymi do sytuacji, w której głównie układ żylny powierzchowny odprowadza krew z kończyn dolnych, a wzmożony przepływ uszkadza niedostosowaną do dużego obciążenia ścianę naczyniową.
W obu przypadkach dochodzi do poszerzenia naczynia i wtórnej niedomykalności zastawek żylnych, co powoduje refluks (czyli cofanie się krwi przez zastawkę) i w konsekwencji zastój krwi w żylakach, a to dodatkowo zwiększa stopień ich nasilenia i predysponuje do rozwoju powikłań.
Żylaki kończyn dolnych są jedną z najczęściej spotykanych chorób przewlekłych, dotykającą głównie społeczeństwa krajów wysoko rozwiniętych. W związku z dużą, globalną skalą tego problemu powstało wiele metod terapii zmienionych chorobowo naczyń żylnych. Obecnie możemy wyróżnić liczne procedury, które dzielimy na metody inwazyjne i małoinwazyjne. Do metod inwazyjnych zaliczamy najstarszą i ciągle stosowaną (głównie do leczenia dużych zmian naczyniowych) – leczenie operacyjne, czyli flebektomię chirurgiczną. Mniejsze zmiany mogą być leczone w ramach tzw. chirurgii jednego dnia – jest to tzw. flebektomia ambulatoryjna .
Co sprzyja żylakom ?
– Przede wszystkim – genetyka. Jednak na ich pojawienie się mają wpływ również inne czynniki.
– Rasa – biała, Murzynki nie miewają takich problemów.
– Płeć, 5 razy częściej chorują kobiety niż mężczyźni.
– Przebyte ciąże.
– Zaburzenia hormonalne oraz stosowanie doustnej antykoncepcji i hormonalnej terapii zastępczej.
– Brak ruchu, siedzenie po kilka, kilkanaście godzin dziennie (zwłaszcza z nogą założoną na nogę).
– Wykonywanie zawodu związanego z wielogodzinnym staniem np. fryzjer, chirurg, kelner.
– Noszenie obcisłych ubrań, a zwłaszcza skarpet, podkolanówek czy pończoch ze ścisłym ściągaczem.
– Chodzenie w butach na wysokich obcasach.
– Nadwaga i otyłość.
– Dieta uboga w błonnik i braki witaminy C.
– Przewlekłe zaparcia.
– Palenie papierosów.
– Nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu.
Aby podopieczny lub jego opiekun nie miał żylaków , zrób to koniecznie :
– Unikaj długiego stania i siedzenia. Jeżeli musisz stać, przestępuj z nogi na nogę, co jakiś czas tup mocno piętą, co godzinę wykonaj kilka przysiadów. Siedząc często zmieniaj pozycję i nie zakładaj nogi na nogę.
– Odpoczywaj z nogami uniesionymi do góry.
– Zrzuć nadwagę.
– Rano i wieczorem weź przemienny prysznic. Zacznij od ciepłej wody, potem rób zmiany ciepła, chłodna woda, i zakończ znowu ciepłą (ale nie gorącą) wodą. Ciepły natrysk powinien trwać 2-3 razy dłużej niż chłodny.
– Rzuć palenie. Albo ogranicz je radykalnie. Nikotyna wpływa na zwężenie i zwapnienie żył; jeżeli kobieta stosuje hormonalne pigułki antykoncepcyjne i pali, ryzyko pojawienia się żylaków jest większe.
– Nie chodź do sauny, nie bierz gorących kąpieli, nie opalaj się leżąc plackiem, nie depiluj nóg gorącym woskiem. Zimą zmieniaj w pracy buty z cholewkami na półbuty.
– Ruch poprawia krążenie i wzmacnia mięśnie. Wskazane są skoki na skakance, a na leżąco tzw. rowerek i nożyce. Wsiadaj na rower, pływaj, biegaj (niewskazane: narty, jazda konna, wioślarstwo, tenis, podnoszenie ciężarów.
– Wybierz dobre buty. Czyli takie, które mają szersze noski i obcas nie za wysoki i nie za niski. Idealny ma 2,5-3 cm wysokości. Jeżeli masz płaskostopie, dopasuj do zakrytego buta wkładki i noś je.
-Nie noś obcisłej bielizny i spodni. Nie zakładaj skarpet czy pończoch z mocnymi ściągaczami. Skonsultuj z lekarzem profilaktyczne noszenie specjalistycznych rajstop, pończoch czy podkolanówek.
Przydatne linki:
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-krwionosny/zylaki-dlaczego-sie-pojawiaja-i-co-im-sprzyja_34042.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Żylaki_kończyn_dolnych
