Hemoroidy (żylaki odbytu) są to uwypuklenia błony śluzowej składające się ze splotu naczyń krwionośnych, usytuowane w kanale odbytu. Mechanizm ich powstawania jest podobny, jak w przypadku żylaków o innym umiejscowieniu. Długotrwale zwiększone ciśnienie w naczyniach żylnych powoduje rozciąganie i odkształcanie się ich ścian.
W poszerzonych naczyniach gromadzi się krew, wskutek czego uwypuklają się przez cienką warstwę błony śluzowej, tworząc bolesne guzki. Ich obecność utrudnia prawidłowe funkcjonowanie końcowej części układu pokarmowego. Powoduje to często dyskomfort utrudniający normalne funkcjonowanie.
Guzki krwawnicze, potocznie hemoroidy, ma każdy z nas, żylaki odbytu tylko niektórzy. Wyglądają jak poduszeczki wypełnione krwią i pełnią niezwykle ważną funkcję. Uszczelniają kanał odbytu, a wraz z mięśniami zwieraczami pozwalają panować nad oddawaniem stolca i gazów. Gdy pojawia się impuls nerwowy odczuwany jako parcie, guzki krwawnicze opróżniają się z krwi, umożliwiając wypróżnianie. Problem zaczyna się wtedy, gdy hemoroidy są rozciągnięte, wypełniają się krwią ponad miarę i nie opróżniają się z niej do końca. Na skutek zalegania krwi z czasem dochodzi do stanu zapalnego, który obejmuje zarówno guzki (poszerzone sploty żylne), jak i tkanki odbytu. Mówimy wtedy o rozwoju choroby hemoroidalnej, czyli o żylakach odbytu.
Przyczyny powstawania:
– częste zaparcia spowodowane dietą ubogą w błonnik,
– siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej pobudzającej perystaltykę jelit,
– praca w pozycji kucznej,
– dziedziczona podatność na zachorowanie,
-nieprawidłowa dieta (tłusta i pozbawiana błonnika), niewystarczająca ilość błonnika (warzywa, owoce, grube kasze, pieczywo razowe) i za mało płynów powodują zaparcia i zmuszają jelita do większej pracy a wówczas w trakcie wypróżniania dochodzi do rozciągnięcia błony śluzowej okolic odbytu,
– nieprawidłowa praca układu pokarmowego wywołana stanem zapalnym o podłożu grzybiczym czy pasożytniczym,
– ciąża (40% kobiet cierpi na hemoroidy po porodzie),
– otyłość-choroba częściej dotyka osoby otyłe, cierpiące na biegunki wywołane środkami przeczyszczającymi, z przewlekłą niewydolnością krążenia, po operacjach okolicy odbytu i krocza oraz kobiety, które urodziły kilkoro dzieci,
– ze względu na mniejsze napięcie mięśniowe częściej też rozwija się u osób starszych, mówi się o skłonności genetycznej do hemoroidów.
Objawy:
Jednym z pierwszych sygnałów choroby jest świąd odbytu i jego okolic. Zwykle to bagatelizujemy, co opóźnia rozpoznanie choroby. Swędzeniu może towarzyszyć niewielkie uszkodzenie śluzówki i skóry (wynik drapania) oraz sączenie się wydzieliny sprzyjającej odczynom zapalnym i alergicznym (odczuwamy wilgoć w okolicy odbytu). Powiększone guzki czasem sprawiają wrażenie niepełnego wypróżnienia, co skłania do silniejszego parcia. Zwiększając nacisk tłoczni brzusznej, utrudniamy odpływ żylny z okolicy odbytu, a to powoduje powiększenie się hemoroidów i koło się zamyka. Kolejnym objawem jest niewielkie krwawienie, najczęściej podczas wypróżniania (ślad na papierze toaletowym).
Z czasem dochodzi do wypadania guzka – po wypróżnieniu można go wyczuć w okolicy odbytu. Na początku cofa się samoistnie, w późniejszym stadium choroby trzeba mu pomóc wrócić na miejsce, aby nie dopuścić do obrzęku i zakrzepicy. W końcu przez cały czas tkwi na zewnątrz odbytu. Ból pojawia się wtedy, gdy hemoroidom towarzyszą np. powikłania zapalne i zakrzepowe
Profilaktyka:
Aby nie dopuścić do rozwoju choroby hemoroidalnej, podopieczny powinien przestrzegać kilku zasad. Podopieczny powinien unikać zaparć i prowadź aktywny tryb życia (nie chodzi o to, żeby fizycznie się zmęczył tylko o to, aby do codziennych czynności włączał gimnastykę, spacery, pływanie). Zasadą jest , aby podopieczny nie siedział długo, a jeśli wymaga tego sytuacja, aby wybierał twarde krzesło i robił krótkie przerwy na rozprostowanie kości. Podopieczny powinien wykonywać ćwiczenia polegające na ściskaniu pośladków, jak podczas wstrzymywania wypróżnienia. Powinien spędzać w toalecie tyle czasu, ile jest to niezbędne – zbyt długie napinanie mięśni brzusznych przeciąża układ żylny. Koniecznie powinien dbać o higienę, nosić bawełnianą bieliznę.
Leczenie
Leczenie hemoroidów zależy od zaawansowania choroby. W każdym stadium zalecane jest picie 2-2,5 litra płynów dziennie oraz zbilansowana dieta, w której nie może zabraknąć warzyw, owoców i produktów z grubego przemiału. Ale lepiej nie przesadzać z nasionami, bo mogą mechanicznie drażnić odbyt. Wyeliminowanie ich z diety w przypadku świądu odbytu zmniejsza dolegliwość. Należy ograniczyć czekoladę, mocną herbatę, kawę, alkohol wysokoprocentowy, czerwone wino, orzechy, produkty powodujące wzdęcia, tłuszcze zwierzęce, ostre przyprawy.
We wszystkich postaciach choroby lekarz może zalecić tabletki o działaniu przeciwzapalnym, które zmniejszają świąd i obrzęki i opóźniają rozwój guzków, a także maści, kremy, czopki i żele o podobnym działaniu. Zwykle zawierają one naturalne substancje, np. wyciąg z kasztanowca, balsam peruwiański, przetwory z pączków topoli i wiele innych. Ulgę przynoszą nasiadówki, np. z dodatkiem kory dębu lub kwiatu nagietka, ciepłe kąpiele (woda nie może być gorąca ! ) z ziołami, np. rumiankiem.
Leczniczy ucisk „Gumkowanie” albo metoda Barrona to najczęściej stosowany dziś zabieg w leczeniu hemoroidów wyższego stopnia, polegający na założeniu na nasadę guzka gumowej opaski (pierścienia), która odcina dopływ krwi do niego. Na skutek tego guzek obumiera i w ciągu 7–10 dni odpada. Zabieg trwa kilka minut. Bezpośrednio po nim można wrócić do domu. Przez kilka dni niekiedy utrzymuje się niewielki ból ( pomaga nasiadówka z rumianku ).
Dodatkowo jest dużo różnych metod bardziej lub mniej inwazyjnych, których wybór zalecaja specjaliści w trakcie etapu leczenia.
Profilaktyka
Dieta. W zapobieganiu hemoroidom najważniejsze jest zapobieganie zaparciom. Kluczowa jest zmiana sposobu odżywiania. Należy pić dużo płynów, jeść owoce, warzywa, jogurty oraz produkty zawierające dużo błonnika (zwiększa on objętość mas kałowych i pobudza pracę jelit) np. pieczywo pełnoziarniste, kasze z grubego przemiału, czy też otręby pszenne. Unikać trzeba ostrych przypraw, słodyczy i alkoholu.
Styl życia. Najbardziej narażone na występowanie hemoroidów są osoby prowadzące siedzący tryb życia. Jeśli podopieczny należy do takich osób, musimy pamiętać o codziennej dawce ruchu dla niego. Najlepiej jednak, jeśli będzie to jakaś forma rekreacji, gdyż wtedy korzysta na tym cały organizm.
Higiena. Okolice odbytu są bardzo delikatne, łatwo ulegają podrażnieniom. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie zasad higieny. Regularne mycie jest podstawą. Szczególnie znaczenie ma odpowiednie zadbanie o okolice odbytu tuż po wypróżnieniu. Zalecane jest oczyszczenie wspomnianego miejsca letnią wodą używając wacika z dodatkiem delikatnego płynu. Nie można zapomnieć o odpowiednim wysuszeniu odbytu po umyciu. Istotnym aspektem jest również wybór odpowiedniej bielizny – najlepiej bawełnianej. Przestrzegając tych kilku prostych zasad możemy zniwelować ryzyko nawracania hemoroidów.
Przydatne linki:
http://www.proctohemolan.pl/pl/hemoroidy/
http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-wymagajace-interwencji-chirurgicznej,hemoroidy—przyczyny–objawy–leczenie,artykul,1579159.html
